Đôi “bàn tay vàng” của nghệ nhân gốm khiếm thính
Không thể nghe nhưng bù lại nghệ nhân khiếm thính Phạm Anh Đạo – nghệ nhân gốm vuốt tay trẻ nhất làng gốm Bát Tràng lại có “bàn tay vàng”, biến nắm đất vô tri trở thành những chiếc bình gốm, những chiếc vò nghệ thuật khiến nhiều người mê mẩn.
Nghệ nhân Phạm Anh Đạo sinh năm 1977, trong một gia đình có truyền thống làm gốm ở Bát Tràng. Khi còn nhỏ, bị đau ốm liên miên, gia đình đã phải tìm mọi cách để chữa chạy. Những liều thuốc kháng sinh liều cao đã cứu được anh, song từ đó mà đôi tai anh gần như bị điếc, khiến khả năng nói và diễn đạt của anh trở nên rất khó khăn.
Học hết tiểu học, Phạm Anh Đạo phải từ bỏ sách vở, vì tai anh không thể nghe được tiếng cô giáo giảng bài, và không thể theo kịp được các bạn cùng trang lứa. Anh ở nhà xem bố vuốt gốm, rồi dần dần, anh cũng làm bạn với những cục đất và chiếc bàn xoay.
Xin làm ở Xí nghiệp gốm sứ Bát Tràng được vài năm, anh xin nghỉ việc. Anh được bố mẹ đầu tư mở cho một xưởng gốm ngay tại nhà. Thời điểm này cũng là lúc nghề làm gốm vuốt tay của làng gốm Bát Tràng đang bị lấn át bởi các sản phẩm công nghiệp.
Cả làng Bát Tràng lúc đó chỉ còn một vài người còn gắn bó với gốm vuốt tay, đa phần là các cụ đã cao tuổi, chỉ riêng Phạm Anh Đạo là người trẻ nhất và vẫn miệt mài, cắm cúi nặn, vuốt các sản phẩm gốm của riêng mình.
Lò gốm của anh mỗi mẻ chỉ làm vài chục đến vài trăm sản phẩm, không có cái nào giống nhau. Mỗi khi vuốt xong sản phẩm, anh lại ngoéo chỗ này, vặn chỗ kia một ít, làm cho cái lõm, cái lồi, nước men cũng loang lổ.
Những kiến trúc sư người Nhật xây cầu Thanh Trì thường đi tham quan gốm Bát Tràng. Họ thấy đồ gốm nhà anh lạ mắt, là sản phẩm thủ công nên rất thích, rồi đặt mua và giới thiệu cho bạn bè. Xưởng của gia đình anh bắt đầu khởi sắc.
Vì làm thủ công, năng suất thấp nên anh chỉ làm theo đơn đặt hàng. Sản phẩm bằng tay thường đắt gấp 4-5 lần sản phẩm công nghiệp, nhưng lợi nhuận vẫn không được nhiều.
Chị Trinh (vợ anh Đạo) bàn với chồng chuyển sang phương pháp làm gốm bằng máy nhưng anh gạt đi, nhất quyết không đồng ý. Thế là chị bỏ hẳn ý định, âm thầm ở bên chồng làm cùng. Chị bảo giờ cũng thấy thích đồ gốm vuốt tay do chồng làm ra, chắc vì làm nhiều nên cũng mến nó.
Giờ đây ngồi cạnh bố bên chiếc bàn xoay, cậu con trai Phạm Duy Anh 17 tuổi cũng đã tập tành nghề gốm như ngày xưa anh Đạo học nghề của bố. “Nó học được nghề gốm của cha ông cũng tốt thôi, nhưng vất vả và nghèo lắm“, anh nói.
